เผยแพร่ครั้งแรก 1 พ.ค. 2551 ข้าพเจ้าเพิ่งไปภูฏานร่วมกับศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ได้มีโอกาสทำความเข้าใจกับความหมายของ ความสุขมวลรวมประชาชาติ -GNH [Gross National Happiness] อันเป็นสิ่งที่พระมหากษัตริย์ของภูฏานทรงสร้างให้เป็นอุดมคติของประเทศชาติในลักษณะเดียวกันกับเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ก่อนได้ไปได้เห็นอันเนื่องมาจากได้ยินและได้อ่านนั้น ยังคิดอะไรไม่ออก แต่หลังจากได้ไปได้เห็นอย่างมีประสบการณ์ แม้ว่าเพียงระยะเวลาสั้น ๆ เพียง ๑๐ วันก็พอเข้าใจ ความสุขประชาชาติ

เผยแพร่ครั้งแรก 21 ก.ย. 2561 ทุกวันนี้คนไทยทั่วประเทศคงไม่มีใครปฏิเสธว่าไม่เคยได้ยิน หรือไม่รู้จักคำว่า เขาขุนน้ำนางนอนและถ้ำหลวงที่เด็กนักฟุตบอลทีมหมูป่าอาคาเดมี เข้าไปเที่ยวและติดอยู่ในถ้ำจนเกือบไม่รอดชีวิต เป็นเหตุให้คนไทยและคนทั่วโลกระดมทั้งความรู้และพละกำลังไปช่วยเหลือให้รอดมา เหตุการณ์ครั้งนี้นับเป็นปรากฏการณ์ทางศีลธรรมและมนุษยธรรมอย่างแท้จริง และนับได้ว่าเป็นเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ด้วย ในการศึกษาประวัติศาสตร์ไทยจากหลักฐานของการสร้างบ้านแปงเมืองของข้าพเจ้าในภูมิวัฒ

เผยแพร่ครั้งแรก 22 ก.ย. 2560 ข้าพเจ้าเคยเขียนบทความที่สะท้อนให้เห็นถึงค่านิยมในความเหลื่อมล้ำทางสังคมของไทยมาแล้วครั้งหนึ่ง เมื่อราวยี่สิบปีที่ผ่านมาคือ “ยศพระขุนนางพ่อค้า” ในสมัยรัชกาลที่ ๙ อันเป็นสังคมไทยสมัยหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชมาเป็นระบอบประชาธิปไตยแบบตะวันตกที่มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญ อันเป็นกฎหมายที่มีอำนาจสูงสุดในการบริหารและปกครองประเทศ แตกต่างจากสังคมยุคก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครองที่เรียกว่าสังคมศักดินา ที่มีพระมหากษัต

เผยแพร่ครั้งแรก 10 เม.ย. 2560 การพัฒนาเศรษฐกิจสังคมตามแผนพัฒนาแต่ละยุคแต่ละสมัยของรัฐที่ผ่านมา นับแต่สมัยต้น พ.ศ. ๒๕๐๐ ที่นับเนื่องกว่าครึ่งศตวรรษแล้วนั้น เป็นการพัฒนาที่มักประกาศเสมอว่า เป็นการพัฒนาแบบวางแผน [Planned change] ที่ประชาชนมีส่วนร่วม แต่โดยการปฏิบัติและการกระทำ เป็นการพัฒนาจากบนลงล่าง [Top down] แบบบังคับให้เปลี่ยนแปลง [Forced change] ในทำนองเดียวกับประเทศสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ และเป็นการพัฒนาทางเศรษฐกิจล้วน ๆ แม้ว่ามีคำว่า “สังคม” พ่วงท้ายอยู่ก็ตาม เป็นการพัฒนาต

เผยแพร่ครั้งแรก 1 เม.ย. 2559 สำหรับข้าพเจ้าในทุกวันนี้ ภาวะที่ทำให้เกิดความระเหี่ยใจก็คือ ความรู้สึกของคนปัญญาชนในสังคมที่สะท้อนออกมาจากทั้งการแสดงออกในโซเชียลมีเดียและข่าวสารตามหนังสือพิมพ์และโทรทัศน์ ที่เห็นว่าแผ่นดินไทยในขณะที่ถูกปิดล้อมและคุกคามจากต่างชาติภายนอกทั้งในด้านสังคม การเมือง และเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก โดยมีเหตุใหญ่มาจากความแตกแยกภายในทั้งรัฐและสังคมของผู้ที่เรียกว่าคนไทยนั่นเอง ประเทศไทยอยู่ในระหว่างอิทธิพลทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมระหว่างมหาอำนาจ อเมริกาและจีน

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ต.ค. 2556 ในฐานะข้าพเจ้าเป็นคนไทยคนหนึ่งในสยามประเทศ การเคลื่อนไหว [Social Movement] ของมหาชนสยามที่ออกมาขับไล่รัฐบาลทร...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ม.ค. 2553 ระหว่างวันที่ ๑๖-๑๘ มกราคม พ.ศ.๒๕๕๓ ที่ผ่านมา ข้าพเจ้าทำหน้าที่เป็นวิทยากรนำคณะท่องเที่ยวเพื่อทางเลือกของบริษ...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 มี.ค. 2548 เมื่อวันที่ ๒๓ กุมภาพันธุ์ ๒๕๔๘ ที่แล้วมา ข้าพเจ้าได้ไปร่วมชุมนุม งานธรรมชาติยาตราเพื่อแม่น้ำชี...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ย. 2547 เมื่อสมัยที่คุณเล็ก วิริยะพันธุ์ ยังมีชีวิตอยู่ มักพูดให้ฟังบ่อย ๆ ว่า กลัวคนที่รู้อะไรน้อย แต่ทำเป็นรู้มาก...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ค. 2553 กลางเดือนกรกฎาคม ฝนที่ควรตกหนักเสียนานแล้วยังไม่มีทีท่าว่าจะมีน้ำฟ้าน้ำฝนมากพอให้ชาวบ้านร่วมกันปักกล้าดำนา...

เผยแพร่ครั้งแรก 29 เม.ย. 2559 เมื่อเร็ว ๆ นี้ นายกรัฐมนตรีได้มีคำสั่งให้กระทรวงวัฒนธรรมจัดการเรื่องการเขียนประวัติศาสตร์ไทยใหม่...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 พ.ย. 2549 ข้าพเจ้าคิดว่าจุดอ่อนในการศึกษาและทำความเข้าใจเรื่องประวัติศาสตร์นั้นอยู่ที่แนวคิดและวิธีการ...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ต.ค. 2552 คำว่าประวัติศาสตร์ท้องถิ่นในความคิดของข้าพเจ้า คือ “ประวัติศาสตร์ที่มีชีวิต” [Living history]...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ม.ค. 2550 คำว่านักวิชาการดูเป็นคำสมัยใหม่ที่น่าจะเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เป็นต้นมา พร้อม ๆ...

เผยแพร่ครั้งแรก 4 ก.พ. 2551 (บทความจากงานเสวนาวิชาการเพื่อเชิดชูเกียรติ รศ. ศรีศักร วัลลิโภดม เนื่องในโอกาสได้รับรางวัลวัฒนธรรมแห่งเอเชีย...

เผยแพร่ครั้งแรก 15 ธ.ค. 2560 คนเมืองแพร่กำลังอยู่ในสังคมที่เปลี่ยนแปลงซึ่งโหยหาอัตลักษณ์และการถวิลหาอดีต อันเป็นส่วนหนึ่งของกระแสท้องถิ่น...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ค. 2553 กลางเดือนกรกฎาคม ฝนที่ควรตกหนักเสียนานแล้วยังไม่มีทีท่าว่าจะมีน้ำฟ้าน้ำฝนมากพอให้ชาวบ้านร่วมกันปักกล้าดำนา ในพื้นที่แบบเทือกเขาและหุบเขาของแม่ฮ่องสอน หากมีที่ราบเป็นช่องว่างพอจะทำนาได้ ผืนดินเหล่านั้นจะกลายเป็นที่นาอันมีค่าแก่หมู่บ้าน เราจึงได้เห็นการจัดการพื้นที่อย่างละเอียดยิบ แม้จะเป็นที่เนินสูงก็ถูกจัดแปลงทำเป็นนาขั้นบันได ตามหุบตามช่องเขาน้อยใหญ่ในแม่ฮ่องสอน หากมองจากฟ้าในหน้าฝนก็จะเห็นภาพผืนนาเรียบเขียวแทรกอยู่เป็นหย่อม ๆ อากาศปรวนแปรที่ร้อนแ

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ม.ค. 2549 ในช่วงเวลากว่าสี่สิบปี หรืออีกนัยหนึ่งครึ่งศตวรรษที่ผ่าน เรื่องของประวัติศาสตร์และวิชาประวัติศาสตร์ กลายเป็นสิ่งที่ซบเซาไม่น่าสนใจของผู้คนในสังคมไทย โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ ๆ ในยุคนั้น พูดได้เลยว่าไม่สนใจที่จะเรียนวิชาประวัติศาสตร์กันเลย ทำให้ประวัติศาสตร์ที่รู้กันหยุดอยู่เพียงแต่เป็นประวัติศาสตร์ชาตินิยมที่พัฒนามาแต่สมัยรัชกาลที่ ๔ และสืบเนื่องออกงามในการมอมเมาให้คนทั้งเบื่อทั้งเชื่อมาจนทุกวันนี้ ประวัติศาสตร์ชาตินิยมคือประวัติศาสตร์ของรัฐชาติ...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 พ.ย. 2550 การลงพื้นที่ และพูดคุยกับชาวบ้าน เป็นพื้นฐานสำคัญที่ทำให้เกิดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ และตำนานของผู้คนในท้องถิ่น เมื่อเร็ว ๆ นี้ นายกรัฐมนตรีได้มีคำสั่งให้กระทรวงวัฒนธรรมจัดการเรื่องการเขียนประวัติศาสตร์ไทยใหม่ เพื่อให้เกิดความเข้าใจอันดีระหว่างผู้คนที่มีความหลากหลายทางชนชาติและชาติพันธุ์ที่อยู่ร่วมประเทศเดียวกันในนามของ คนไทย ก็เป็นสิ่งที่ทำให้ข้าพเจ้าเกิดความวิตกว่า จะกำหนดให้หน่วยงานไหนของกระทรวง ทบวง กรมใดเป็นผู้จัดการ ถ้าหากว่าเป็นการจัดการโดย