เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ย. 2561 พระอัฏฐารสปางประทานอภัยประทับยืนในวิหาร โบราณสถานต่าง ๆ บริเวณเมืองเก่าสุโขทัยคือภาพสะท้อนให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองทางสังคมเศรษฐกิจและวัฒนธรรมในช่วง พุทธศตวรรษที่ ๑๙-๒๐ อย่างไรก็ตาม พื้นฐานของเมืองสุโขทัยและในบริเวณลุ่มน้ำยมมิได้เริ่มเกิดขึ้นเมื่อพุทธศตวรรษที่ ๑๙ เท่านั้น หากแต่มีร่องรอยของการตั้งถิ่นฐานของผู้คนมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ สืบเนื่องมาจนถึงสมัยสุโขทัย ปัจจัยหนึ่งที่ทำให้พื้นที่แห่งนี้มีการอยู่สืบ เนื่องกันมาอย่างยาวนานคือเรื่องข

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ค. 2551 ข้าพเจ้าไม่เคยมีความเชื่อมั่นในเรื่องการทำให้โบราณสถาน แหล่งโบราณคดีและแหล่งธรรมชาติเป็นมรดกโลก...

เผยแพร่ครั้งแรก 21 ก.ย. 2561 ทุกวันนี้คนไทยทั่วประเทศคงไม่มีใครปฏิเสธว่าไม่เคยได้ยิน หรือไม่รู้จักคำว่า เขาขุนน้ำนางนอนและถ้ำหลวงที่เด็กน...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 พ.ย. 2560 เนื่องในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลย-เดชมหิตลาธิเบศรรามาธิบดี...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ต.ค. 2558 สมัยยังรับราชการอยู่ ข้าพเจ้ามีโอกาสเข้าไปสัมพันธ์กับองค์การยูเนสโกในเรื่องการจัดการทางวัฒนธรรม...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ม.ค. 2558 เหตุการณ์สำคัญของโลกในยุควิกฤตทางศีลธรรมและจริยธรรมที่อุบัติขึ้นเมื่อเร็ว ๆ นี้ ก็คือการที่คนมุสลิมหัวรุนแรง...

เผยแพร่ครั้งแรก 18 ธ.ค. 2557 ทุกวันนี้มีการพูดถึงการปฏิรูปการศึกษากันบ่อยและทำมาหลายรัฐบาลแล้ว โดยเฉพาะรัฐบาลชุดปัจจุบันก็ดูจะให้ความสนใจ...

เผยแพร่ครั้งแรก 17 มิ.ย. 2559 อนุสนธิจากการที่คณะวิชาการเมืองโบราณได้ทำแผนที่ภูมิวัฒนธรรมของเมืองประวัติศาสตร์ในประเทศไทยเพื่อประกอบการนำ...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ค. 2556 ข้าพเจ้าจำได้ว่าหลายปีที่ผ่านมามีผู้หลักผู้ใหญ่ในสังคมนำความคิดเชิงวาทกรรมชุดหนึ่งมาเผยแพร่ในสังคมเรื่อง...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ค. 2555 ท่ามกลางความขัดแย้งทางความคิดในเรื่องการเมืองและเศรษฐกิจ รวมทั้งการแตกแยกทางสังคม เกิดการแบ่งกลุ่มออกเป็นหลาย...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 มี.ค. 2554 เมื่อใดก็ตามที่บ้านเมืองเกิดความขัดแย้งทั้งจากภายในและภายนอกอย่างรุนแรง ข้าพเจ้ามักนึกไปถึงเรื่องของกลียุคที...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ม.ค. 2554 สถานการณ์ความขัดแย้งที่แผ่ซ่านทั่วสยามประเทศไม่ว่าทั้งบริเวณศูนย์กลางและชายขอบในทุกวันนี้...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ย. 2553 บ้านเมืองไทยในสยามประเทศยุคนี้ อยู่ในขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงเช่นเดียวกันกับประเทศอื่น ๆ ทั่วโลก...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ก.ค. 2553 เรื่องร้อนทางเศรษฐกิจ-การเมืองในเมืองไทยที่ทำให้เกิดความขัดแย้งระหว่างคนในภาคประชาสังคมกับคนของรัฐในช่วงเวลาน...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 มี.ค. 2553 “ตัวตน” และ “ชนชั้น” ในสังคมไทย แก่นแท้ของวัฒนธรรมนั้นก็คือ เรื่องของความคิด หรือถ้าจะพูดให้กระชับขึ้นก็คือ...

เผยแพร่ครั้งแรก 1 ต.ค. 2534 “ ที่ต้นน้ำน่านมีบ่อเกลือและมีการทำเกลือเป็นจำนวนมาก ” พระวิภาคภูวดลบันทึกข้อความนี้ไว้เมื่อ พ.ศ.๒๔๓๒ คราวขึ้นเหนือไปสำรวจเพื่อทำแผนที่สากลฉบับแรกของประเทศไทย บ่อเกลือที่บ้านบ่อเกลือในปัจจุบัน และการผลิตที่ยังคงรูปแบบเดิมไว้ พระวิภาคภูวดล หรือนายเจมส์ แมคคาร์ธี ท่านนี้ ได้เป็นเจ้ากรมแผนที่คนแรกและบุกเบิกงานสำรวจเพื่อทำแผนที่อย่างจริงจัง ดังนั้น บันทึกความทรงจำของท่านจึงเป็นเอกสารที่บอกกล่าวเรื่องราวของภูมิภาคต่าง ๆ ในประเทศสยามยุคนั้นได้อย่างกระจ

เผยแพร่ครั้งแรก 10 มิ.ย. 2559 การศึกษาทางโบราณคดีในบริเวณลุ่มลพบุรี-ป่าสัก นับว่ามีความสนใจศึกษากันอย่างกว้างขวางในราว ๑๐ ปีที่ผ่านมา (เมื่อ พ.ศ.๒๕๔๐) การสำรวจแหล่งโบราณคดีเบื้องต้นของกรมศิลปากรในภูมิภาคนี้ทำให้ทราบว่ามีชุมชนสมัยก่อนประวัติศาสตร์กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป นอกจากนี้ การเร่งรัดสร้างถนนหนทางและการเกษตรอุตสาหกรรม ทำให้พบโบราณวัตถุจำนวนมหาศาล ที่นำมาซึ่งการขุดหาของเก่าและรับซื้อโบราณวัตถุกันอย่างกว้างขวางในพื้นที่นี้ ภาพแผนที่แสดงตำแหน่งที่ตั้งโดยประมาณของพื้นที่ซึ่งเ

เผยแพร่ครั้งแรก 1 เม.ย. 2556 เรื่องเล่าจากวงเสวนาเนื่องในงานสถาปนิก’๕๖ จัดโดยสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อวันเสาร์ที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ ผู้ร่วมเสวนาคือ คุณวิจิตร ชินาลัย ผู้อำนวยการโครงการ Thailand Design Consortium Co., Ltd. ร่วมด้วย คุณมิคกี้ ฮาร์ท สถาปนิก-นักประวัติศาสตร์ กรณีเรื่องสถูปเจ้าฟ้าอุทุมพรที่ชานเมืองอมรปุระผู้เขียนเคยเขียนเรื่องนี้ใน จดหมายข่าวมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ ฉบับที่ ๙๖ (ตุลาคม-ธันวาคม ๒๕๕๕) ก่อนที่จะมีการไปขุดค้นที่อมรปุ

เผยแพร่ครั้งแรก 1 เมษายน 2546 จากผลการขุดค้นทางโบราณคดีที่บ้านเมืองบัว อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด ที่คุณสุกัญญา เบาเนิด นักโบราณคดีจากกรมศิลปากรได้ศึกษาไว้ ทำให้เห็นลักษณะเด่นของวัฒนธรรมอย่างหนึ่งในเขตทุ่งกุลาร้องไห้ได้ชัดเจน นั่นคือ ประเพณีเกี่ยวกับการตายของผู้คนในเขตนี้สัมพันธ์กับ “การฝังศพครั้งที่สอง” ซึ่งเป็นวิธีการจัดการกับศพและความเชื่อหลังความตายของมนุษย์อันมีลักษณะเป็นสากล เก็บกระดูกใส่โกศ พิธีกรรมเก่าแก่มีมาแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ การฝังศพครั้งที่สองคืออะไร.

เผยแพร่ครั้งแรก 1 พ.ย. 2545 ระหว่างวันที่ ๒๖-๒๘ กันยายน ที่ผ่านมา มีการจัดอภิปรายทางวิชาการเรื่องกองทหารของสยามที่เป็นภาพสลักอยู่ในกระบวนพระราชพิธีสวนสนามบนผนังระเบียงคดที่ประสาทนครวัด เพื่อเป็นการระลึกถึง จิตร ภูมิศักดิ์ ปราชญ์สามัญชนที่จะมีอายุครบ ๗๒ ปี ถ้าหากยังมีชีวิตอยู่ ภาพสลักนี้มีจารึกภาษาเขมรโบราณกำกับไว้ว่า “เนะ สยำ กุก” ซึ่งแปลว่า “นี่ เสียม กุก” ผู้รู้ทั่วไปมีความเห็นว่าเป็นกองทัพสยามที่น่าจะส่งมาร่วมด้วยจาเมืองสยามในลุ่มน้ำเจ้าพระยา แต่ว่าจิตร ภูมิศักดิ์...